Путиннiң көлеңкесi зорайды бiрақ оған деген халық сенiмi төмендеп барады
Ресей тұрғындары В.Путиннiң шұғыл шешiм қабылдайтын сергектiгi мен жiгерiне және тәжiрибесiне жоғары баға бередi. Алайда оның адалдығы мен саясаттағы ұқыптылығына келгенде халықтың пiкiрi қожырай бастаған. Мұндай мәлiметтi “Левада-Центр” сараптамалық орталығының деректерiне сүйенiп РБК агенттiгi таратты. 2015 жылдың наурыз айында жүргiзiлген сауалнамаға 18 жастан асқан 1600 адам қатысқан. Олар Ресейдiң 46 аймағының 134 елдiмекенiнде тұрады.
Зерттеу қортындысына үңiлгендер Путинге көңiлi толатындар мен оны қолдайтындардың саны соңғы екi жылда “аспанға шыққанын” айтып отыр. Мәселен, 2012-14 жылдары президентке оң көзбен қарайтын жұрттың саны 52-60 пайыз аралығын көрсетсе, қазiргiсi – 72-73 пайыз. Бұған не себеп? “Левада-Центр” орталығының сарапшысы Карина Пипияның ойынша, Қырымды “қайтару” үшiн сiңiрген еңбегi мен Батысқа көрсеткен қарсылығы Путиннiң мәртебесiн көтерген. Бiр ескеретiн мәселе, бұл – рекордтық көрсеткiш емес екен. 2008 жылы Грузиядағы қақтығыс кезiнде Путинге разылық танытқандардың саны бұдан да көп болған.
Путиннiң халыққа тағы бiр ұнамды тұсы – “Кавказдағы жағдайларды тұрақтандырды” дейтiн тiрлiгi. Мұндай ойдағылар 12 пайыздан 34 пайызға дейiн өскен. “Сепаратистiк пиғылдың мұртын басты” деп қабылдайтындар да 24 пайыздан 33 пайызға көбейген. Ал “Ресейдiң ұлы державалық мәртебесiн қайтарды” деп қабылдайтындар тiптi көп. Олар 49 пайыздың шамасында.
Дегенмен Ресей басшысының шұнтиып бара жатқан тұстары да аз емес. Әсiресе ар-иман тұрғысындағы келбетiнен сиық қашқан. 2007 жылы сұрау салынғандардың 17 пайызы оның адалдығына имандай сенсе, қазiргi деңгей – 6 пайыз ғана. Мұның себебiн саясаттанушы Дмитрий Орешкин арыдан iздейдi. Айталық ап деп билiкке аяғын артқанда Путин қандай едi? Немесе ол жұрттың көзiне қандай адам бейнесiнде көрiндi? Ең алдымен қылшылдаған жас болатын. Кiл шал-шабырдан шаршаған жұрт оған үлкен үмiтпен қарағаны анық. Оның үстiне Путин Германияда жұмыс iстеген. Сондықтан халық оны демократияның “дәмiн алған” саясаткер деп таныды. Егер бұл тұрғыдағы сенiм азая бастаса, Путиннiң үмiт үдесiнен шыға алмағаны да.
Ресей басшысын “мемлекеттiк табысты қарашаға әдiл бөлу мүмкiндiгiн қалыптасыра алмады” деп жазғыратындар да бар. 2010 жылы олардың саны 31 пайыз болса, қазiр 39 пайызға ұлғайған. Өндiрiстiң құлдырауын тежеуге және экономикалық дағдарысты еңсеруге қабiлетi өзгермеген, 22-23 пайыздың арасында “теңселiп” тұр.
Ең бастысы, Ресей басшысын аса iрi капиталдарға қатысы бар деп санайтындар 4 жыл iшiнде екi есеге өскен. 2011 жылы олардың саны 9 пайыз болса, 2015 жылы 21 пайызға жетiптi. Путиндi жемқорлық iндетiне iлiктi деп ойлайтын ресейлiктердiң де қарасы қалың. 1999 жылы 2 пайыздық көрсеткiш қазiр 19 пайыздық межеге бiр-ақ шыққан.
Ендi мұндай сауалнама қортындысын газет бетiне не үшiн шығардық? Себебi бар. Кедендiк одақпен басталып, Еуразиялық одаққа жалғасқан бiрлесудiң әлi шегi көрiнбейдi. Керiсiнше, Кремль тарапынан “жақындаса беру” саясаты “жабыса беруге” тiптi “қусырып тынуға” ұласып барады. Ендеше, көршi ел халқының өз президенттерi туралы не ойлайтыны бiз үшiн маңызды. Алдымен ресейлiктерге В.Путиннiң ұнамды көрiнген қырларын сараптап көрейiкшi. Ең қауiптiсi, жұрттың “Ресейдiң ұлы державалық мәртебесiне” қатысты пайымы. Егер Ресейдiң Грузиядағы соғысқа соқтырған саясаты, Қырымды қосып алуға жасаған қадамы орыс халқына ұнап жатса, бұл Путин үшiн жақсы. Бiрақ бiз үшiн үлкен қатер. Мұны естен шығармауға тиiспiз. Жириновский, Штыгашев, Лимонов секiлдi саясаткерсымақтардың кеше не айтқаны ел есiнде. Олардың түпкi пиғылы Путин билiгiнiң “тамыр басуына” көбiрек ұқсайды.
Путиннiң өз халқына жағымсыз тұстары бiздi тiптен жирендiредi. Ендеше, Ресеймен әмпей-жәмпей болып, одақ құрудың қандай қажетi бар едi? Өз елi сенiмсiздiк танытқан Путин кiмге тұлға? Өкiнiшке қарай, бұл сұрақтардың “срогы” өтiп кеткен. Ендiгi мәселе – Кремльдi құбыла көретiн Ақорданың қандай қайла қылатынында. Әрине, қолынан бiрдеме келсе. Егер бар ойы – тағы бiр мәрте “талтайып отыру” ғана болса, жететiн жерге жетiп те қалған шығармыз...
Сансызбай НҰРБАБА