Түпкi атасы түрiкше тұтанып бiр ұмтылсын, ат пен қазақ бiрiксе бөгет болып кiм тұрсын?!
1 246
Ұлықбек ЕСДӘУЛЕТ ©i-news.kz фото
ДIҢ
Қазақпысың – көресiң:
ғашық болсаң – жүрекке кiрген жебенiң де
қуантары болады;
жасық болсаң – тұзақталған арқанның да
жұбантары болады –
перiштенiң пәрменi деп мойынсұнып өлесiң;
ал, алайда,
Қазақ деген ұлы ұлтыңнан қашпасаң:
қылқындырған ажырғы мен қарғыға,
басыңдағы ноқтаға,
қолыңдағы кiсенге,
аяқтағы тұсауға,
ауыздағы құлыпқа,
мойынсұну мүмкiн емес ешқашан!
***
атаңа нәлет көнбiстiк!
қолында өлер адамға
құшақ жайып, қол қыстық;
таспен атқан тажалға
табақ тартып, төр бердiк;
аса жұртқа теңгердiк,
қонақжайлығымыз қыр асып,
дара қылығымыз – дарақылыққа ұласып,
кiшiпейiлдiгiмiз гүл ашып,
төменшiк тартсақ – оң көрдiк;
жағымпаздықпен теңдесiп,
құлшылықпен шендесiп,
намысымызды қасқырдай қармап,
көңiлдiң үзiгiн басқұрдай жалғап,
достықтан биiк тау жоқ деп,
ниеттен терең көл жоқ деп,
ебелектей елбектеп,
көбелектей көлбектеп,
конақ көрсек құладық
делбе болған аттай делбектеп;
көкейiмiздi кек теспей,
өкпемiздi оқ тесiп,
өлер жерiн бiлмейтiн,
өлермендей өрекпiп,
жалаңаяқ от кешiп,
етiмiзден ет кесiп...
көлденең көк аттыға көмек қып:
бiреу үшiн желге ұштық,
бiреу үшiн жер құштық,
айналайын ақ пейiл,
атаңа нәлет көнбiстiк!..
***
ешбiр сағат шырылдап,
ешбiр әтеш қиқулап,
ешбiр азан шақырып,
оята алмаған Оймауыт, –
ұйқыңды жылы қой жауып!
о дүниенiң ұйқысы бұ дүниеге дәрi емес,
өлгенiнше түс көрер бiздiң ұлт
сонша кәрi емес,
өлi ұйқыда жатқандай берi емес,
бiрақ, әрi емес,
оята да алмады-ау, айтыс, аттан, ерегес...
тiлiне мiнiп шапқанда жел жетпейтiн елеулi,
ұйқыдағы арудай ұйып қалған қалаулы,
құйып қойған ыдыста суып қалған сорпадай
санасы елге тоң-торыс,
ерiтiндiдей мақтауға елтiп қалған елтерiс,
төрелерi – тойымсыз,
төлеңгiтi – тобасыз,
елдiң iсi дегенде
елп етпейтiн ерiншек,
жұрттың iсi дегенде
жалт беретiн жасқаншақ,
ұлттың үнi дегенде
селт етпейтiн сескеншек,
ар-намысы – әткеншек,
кежегесi – көткеншек,
оянар ма ұйқыдан,
кеңiрдектен шап берсек!
ЕЛДIҢ IСI
мiнезi – мiнсiз,
көңiлi – кiрсiз,
ақылы – ақаусыз,
адымы – матаусыз қайсың бар?
тез өссiн деп бидайды
кекiлiнен тартқан кiм едi?
ормақ боп ши-қурайды
сақалынан алған кiм едi?
күшi сыймай бойына
Толағайдай алып болған кiм едi?
қара күшiн көмкерiп,
төңкеруiн – төңкерiп,
тау астында қалып қойған кiм едi?
беу, сендер де бiр-бiр толағайдай таусыңдар!
елдiң iсi дегенде
бұғынбайтың қайсың бар,
тығылмайтын қайсың бар,
елдiң жүгi дегенде қайыспайтын қайсың бар?
майыспайтын қайсың бар?
Елдiң Iсi дегенде!
***
ЖЫЛҚЫ ЖЫЛЫ
қыл арқаннан қылқынып, бiздiң Қазақ сiлкiнiп,
жылқы жылы шығады жылқыдайын жұлқынып!..
ат үстiнде ояу-ды, аттан түстi – қалғыды...
жан-жүрегi қаяулы, запырандай зар-мұңы...
ат үстiнде басқан ол бар әлемдi тақымға!
Қасым салған қасқа жол айналды ма тақырға?
аттан түстi – айырылды... ат басындай айбаттан,
қанатынан қайырылды, айырылды қайраттан;
аяқ-қолы маталды, бұғау түстi мойынға,
әзәзiлден от алды, жылан кiрдi қойынға...
жаяу қалып жасыды, еңбектеуге көнбедi,
алшы түспей асығы тiзерлеуi жөн бе едi?
ескiрмейтiн дәстүр ол – Еркiндiгi құс кеуде,
Есiм салған ескi жол еске қайта түскенде, –
дүниенi шайқаған көрсетсiн бiр ғажапты,
атқа мiнгiз қайтадан жаяу қалған қазақты!
түпкi атасы түрiкше тұтанып бiр ұмтылсын,
ат пен қазақ бiрiксе бөгет болып кiм тұрсын?!
“ОРАЛМАН”
базарлар жатыр өртенiп...
әкiмқаралар әкiреңдеп жүр жер кеңiп...
Адалбек ақын жұмыссыз қалды,
өртенiп кеттi ақынға бiткен еркелiк.
бала-шағасы ашықты...
шиеттей едi шетiнен...
арғы бет асып, аңсап бiр жеткен ғашықты
атамекенi қақты бетiнен.
Артюр Рембодай саудаға кiрдi аңғал жан,
саудайы заманы солай басқа салғасын,
арманы күйiп, алданған,
дүңгiршек дүкен жанғасын;
әр тұма тауып арнасын,
десек те солай өз жолын өзi жалғасын...
арналы өзен ағысы толы көп арман,
құрдымға құлап жоғалған...
жаңбыр боп тамған жанардан...
уақыттың өзi өшiре де алмай қалмасын,
қорқауи қоғам маңдайға басқан таңбасын:
“О-рал-ман?!”...